Նադեյա Յասմինսկա «Հետևի՛ր ինձ»

Սև կատուն ձուլվում էր մութի հետ: Նրա մորթին անտեսանելի թիկնոցի դեր էր տանում արևը մայր մտնելուց հետո: Նա կամաց էր քայլում՝ անընդհատ կանգ առնելով և ականջ դնելով: Ինչ-որ ձայներ լսվեցին, և կատվի ականջն անմիջապես թեքվեց լույս վառվող լուսամուտներով տան ուղղությամբ:  Բայց դրանք ընդամենը մարդկային անփույթ քայլեր էին:

-Իսկ ես ասում էի,- լսվեց փայտե պատի հետևից,- ասում էի, ա՛խր, որ մի մեռնող էլ է լինելու: Ոչ ոք ինձ չի լսում, բայց չէ որ ես ամեն ինչ գիտեմ:

Ձայնը կանացի էր՝ բարձր և ականջ ծակող: Կատուն դժգոհությամբ դադարեց լսել, բայց ծանոթ բառը գրավեց նրա ուշադրությունը, և նա մոտեցավ լուսամուտին: Այդ պահին տան խորքերից լսվեց քնատ մի «ը՛հնց», որը հաստատապես տղամարդու էր պատկանում:

-Իհարկե, ցավում եմ դժբախտի համար,- շարունակեց կինը,- գրեթե չհասցրեց ապրել այս աշխարհում: Ես, իհարկե, միանգամից հասկացա, որ նա մի ոտքով այն աշխարհում է: Ծնղներին խորհուրդներ էի տալիս, իսկ նրանք դռնից դուրս արեցին: Իսկ հիմա աղջկա անհանգիստ հոգին նրանց խղճի վրա կմնա…

-Հը՜մ,- արտասանեց տղամարդը, ինչպես թույլ ակնարկված բողոք:

-Ի՞նչ ես «հըմ» անում,- կանացի ձայնի մեջ ճղճղան նոտաներ հնչեցին:-Ինձ հետ համաձայն ես, չէ՞:

-Ը՛հնց,- շտապողաբար հետևեց պատասխանը:

-Նրանք ասածս լուրջ չընդունեցին: Ոչ ոք չի ընդունում: Իսկ այս աշխարհի մասին շատերից շատ բան գիտեմ: Անգամ տատս մի անգամ ինձ ասաց, որ ես երրորդ աչք ունեմ կամ դրա պես մի բան, կարծես թե… Ֆե՜դյա…

Լուսամուտում մթին մի կազմվածք հայտնվեց, և կատուն հասկացավ, որ նայում է ապուշ կտրած. կախեց ականջներն ու լապտերի լույսի տակ անցավ:

-Ֆեդյա՛, այնտեղ՝ մեր բակում, կատու կա:

-Է՜, հետո ի՞նչ,- ծուլորեն հարցրեց տղամարդը:

-Սև կատու՝ բբի մեջ սպիտակ կետով: Ես նրան կես տարի առաջ եմ տեսել, երբ Միխալիչին էինք հուղարկավորում: Իսկ հիմա, ահա՛, նոր հուղարկավորության է ներկայացել: Անմաքուր ուժ է, նոր զոհի է փնտրում իր համար: Ֆեդյա՛, վռնդի՛ր դրան:

Տղամարդը հոգոց հանեց և կողքի դրեց հենց նոր բացած գարեջրի շիշը: Վերարկուն ներքնաշորի վրայից հագնելով՝ նա բակ ելավ և տեսավ, թե ինչպես է կատուն ուժգնորեն ճանկռում հաղարջի թուփը՝ ապացուցելով, որ ինքը կատու է:

-Ֆեդյա՛,- տունը ցնցվեց հիստերիկ բղավոցից:- Դե, ի՞նչ ես այդտեղ կանգնել: Մա՞հս ես ուզում:

Չուզենալով՝ տղամարդը գետնից վերցրեց քարը և շպրտեց կենդանու վրա: Կատուն ետ ցատկեց և նախատինքով նայեց մարդու վրա: Եվ այդ հայացքը ինչ-որ անհասկանալի պատճառով բարկացրեց արբած Ֆեդյային: Նա նետվեց դեպի ծածկապատշգամբի հետևի փայտե տնակը, վզից դուրս քաշելով դուրս բերեց հսկայական քնկոտ շանը՝ ջրի երկու կաթիլի պես նման տիրոջը և քանդեց վզկապը:

-Պոլկա՛ն, բռնի՛ր դրան, քը՛ս:

Շունը անհասկանալիորեն վնգստաց, և տերը ոտքով հարածեց նրան՝ ցույց տալով ուղղությունը: Այդժամ Պոլկանը վերջապես տեսավ իր նպատակակետը: Որովայնից դուրս եկող գռմռոցով շունն ընկավ կատվի հետևից: Վերջինս թռավ ցանկապատի վրայով, իսկ շունը դուրս թռավ բաց դռնակից:

Սարահարթը լցվեց մլավոցով և հաչոցով: Այդ ձայներին գումարվեցին այլ շների ոռնոցներն ու մարդկանց դժգոհ գոռոցները:

Կատուն սլանում էր փոքրիկ փողոցով՝ թռչելով ջրափոսերի վրայով իսկ Պոլկանն ընկել էր նրա հետևից: Երկուսն էլ վազքի ընթացքից թեքվեցին դեպի փողոցի անկյունը, և այդտեղ ճանապարհն ընդհատվեց: Փակուղի էր…անելք մի պատ: Կատուն փափուկ  թաթերով հրեց իրեն աղյուսներից և օդում պտույտ գործելով՝ կպավ գետնին: Իսկ հետո հանգիստ նստեց՝ սպասողաբար: Մոտ վազած շունը, որը պետք է փափկամազիկին պատառ-պատառ աներ, հանկարծ շեշտակի կանգ առավ և նույնպես նստեց:

Այդպես նրան նստել ու նայում էին մեկմեկու, ինչպես անտեսանելի թատրոնի երկու փոքրիկ դերասաններ: Հետո կատուն կարծես թե գլխով արեց շանը, և Պոլկանը, իրեն թափ տալով, դանդաղ վերադարձավ տուն:

Իսկ կատուն, աչքերը կկոցելով, սկսեց հոտոտել օդը և ցցեց ականջները: Կողքից կարող էր թվալ, որ նա մուկ բռնելու է պատրաստվում, բայց այդ կենդանուն մկներն ընդհանրապես չէին հետաքրքրում: Նա ականջ էր դնում, շոշափում մթությունը բեղիկներով և ի վերջո՝ որսաց հարկ եղած ձայնը՝ բարակ, ինչպես սարդոստայնը, մանկական լացը:

Կատուն սև կայծակի պես վազեց այգիների միջով և շուտով հայտնվեց հին փայտե խորդանոցում: Այնտեղ՝ ամենահեռավոր անկյունում՝ լիքը անպետք իրերի հետևում, նստած էր մի աղջիկ և լաց էր լինում՝ ծնկները ձեռքերով գրկած:

-Բա՛րև,- ասաց նրան կատուն:

Երեխան բարձրացրեց գլուխը և վախեցած նայեց նրան:

-Մի՛ վախեցիր, ես եկել եմ քեզ օգնելու:

-Կատուները չեն կարողանում խոսել,- անվստահությամբ ծոր տվեց աղջիկը, բայց դադարեց հեկեկալ:- Նրանք միայն «միաո՜ւ» անել գիտեն:

-Տիեզերքում շատ աշխարհներ կան,- հակաճառեց կատուն,- և մենք՝ ես ու դու, հենց այնպիսի աշխարհում ենք, որտեղ բոլորն իրար հասկանում են:

-Դա հեքիաթի պես մի բա՞ն է:

-Ամենալավ հեքիաթը, որ դու երբևէ լսել ես:

-Իսկ ո՞ւր է իմ մայրիկը: Ինչո՞ւ է նա ձևացնում, թե չի տեսնում ինձ: Ինձ ընդհանրապես դուր չի գալիս այս խաղը…

-Մայրիկը կգա,- խոստացավ կատուն,- երբ գա ժամանակը, ես կբերեմ նրան: Իսկ հիմա դու պետք է գաս իմ հետևից: Ապա, ի՛նձ նայիր:

Նա մոտեցավ աղջկան, շոյեց նրան փափուկ պոչիկով և հոտոտեց դեմքը: Իսկ աղջիկը կախարդվածի պես նայում էր նրա աչքերին, ավելի ճիշտ՝ արծաթագույն աջ աչքին, որը հեռվից կարելի էր սպիտակ կետի տեղ ընդունել: Բբի ներսում թաքնված էր այն, ինչից երեխան զարմանքից բացեց բերանը, իսկ հետո ժպտաց:

-Ամեն ինչ այդպես էլ կլինի՞,- հիացմունքով հարցրեց նա:

-Հենց այդպես,- հաստատեց կատուն:

-Այդ դեպքում ես պատրաստ եմ: Գնա՛նք:

Աղջիկը սև կենդանու հետևից դուրս եկավ խորդանոցից: Նա բոկոտն քայլում էր թաց գետնի վրայով՝ ընդհանրապես ցուրտ չզգալով: Միայն երբեմն-երբեմն նա մի փոքր տխրությամբ հետհայացք էր գցում տների վրա, որտեղ դեռևս լույս էր վառվում: Բայց եթե այդ ժամանակ ինչ-որ մեկը լուսամուտից դուրս նայեր, կտեսներ միայն փողոցով թափառող կատվին:

Երբ նրանք առաջին խաչմերուկին հասան, կատվի բբերը նեղացան, ասես նա լույս տեսավ: Իսկ երեխան, իր հերթին, ուրախությամբ ձայնեց, ինչ-որ մեկին «լեզու» ցույց տվեց, իսկ հետ մեկնելով ձեռքը՝ քայլ արեց և կորավ մթության մեջ:

Կատուն գոցեց կոպերը և մլավեց: Մի ակնթարթ հետո նրա բիբերը լայնացան: Նա դեռ երկար նստած մնաց ուղիների խաչման կետում: Քարի հարվածից ճանկռված թաթը լիզելով՝ նա մտածում էր այն մասին, որ Տերը կարող էր իրենց՝ Ուղեկցորդներին, անխոցելի մարմին տալ: Բայց վատն այն է, որ Տերը մարդկանց մասին բարձր կարծիք ունի: Իսկ այ մարդիկ դժվար թե երբևէ դա հասկանան, ուզում է երրորդ, ուզում է՝ չորրորդ աչքով:

Հետո նրա ականջները ցցվեցին, և նա ներս քաշեց քթանցքերով քամու թեթև հոսքը: Կատուն պոկվեց տեղից ու շտապեց դեպի անտառ, որից այն կողմ քաղաքն էր սկսվում:

Ռուսերենից թարգմանեց Արման Վերանյանը

Պատմվածքը համացանցում տարածելու կամ դրանից մեջբերումներ անելու դեպքում նշե՛լ սկզբնաղբյուրը: