«Գիշեր» պատմվածքը Տատյանա Տոլստայայի համանուն ժողովածուի պատմվածքներից է։ Ժողովածուի պատմվածքների մեծ մասը գրվել է դեռևս անցած դարի 80-ից 90-ական թվականներին։ Սա կարևոր ուղենիշ է այս ժողավածուն կարդացողների համար, քանի որ ընկղմվելով Տ․ Տոստայի այս «հիվանդ» աշխարհ՝ ընթերցողը կարող է տարակուսանքի մեջ հայտնվել։ Բայց ժամանակաշրջանը կարծես թե բացատրում է ամեն ինչ։ Հիվանդ էր կառավարությունը, հիվանդ էր երկիրը, հիվան էր հասարակությունը․․․ Եվ այս հիվանդ հասարակությունից ծնվում են գրողի հերոսները։
Ժողովածուն ընթերցելիս գրեթե անմիջապես
տարօրինակության զգացողություն է առաջանում ու գրեթե մինչև վերջ չի լքում ընթերցողին։
Այս ժողովածուում տարօրինակ է ամեն ինչ՝ և՛ գլխավոր հերոսները, և՛ երկրորդական կերպարները,
և՛ իրականության պատառիկները, որի մեջ թաթախված էին այդ հերոսները, և՛ անցյալի արձագանքները,
որտեղից եկել են նրանք։
«Գիշերը» պատմվածք է մտավոր թերզարգացմամբ հերոսի
մասին։
Այստեղ մենք երկու աշխարհ ենք տեսնում՝ հակադրված իրար։ Մեկը
բնակեցված է տարօրինակ մարդկանցով, մյուսը՝ սովորական մարդկանց աշխարհն է։ Առաջին աշխարհում
են ապրում Ալեքսեյ Պետրովիչն ու Մայրիկը, իսկ մյուսում՝ անհասկանալի, անգամ թշնամաբար
տրամադրված Տղամարդիկ ու Կանայք։
Պատմությունը վարվում է երեխայի տեսանկյունից, ավելի ճիշտ՝ հասուն մարդու տեսանկյունից, ով դեռ դուրս չի եկել մանկությունից։ Փոքրիկ երեխային հատուկ է իրեն ու մորը որպես տիեզերքի կենտրոն ընկալելը, մնացյալ բոլորը, ովքեր կապված չեն իրենց հարազատ տան հետ, օտար են, այդ իսկ պատճառով անդեմ հորեղբայրներ ու մորաքույրներ են։
