ՀԵՐՈՍԱՊԱՏՈՒՄ (պոեմ)

Գնացին տղերքը ու կորան հեռվում…

Ապրիլ էր կրկին,

Ծառերի հագին

Կանաչն էր նազում:

Արևն էր նորից

Ամպի գիրգ ծոցից

Գլուխը հանում:

Սեր էր ճառագում

Մայր քար ու հողից,

Սեր էր դուրս հորդում

Ամեն մի ակնից:

Ապրիլ էր կրկին,

Ու հայի հոգին

Զարթնել էր քնից,

Ձմռան մրափից:

Ապրիլ վերստին,

Ապրելո՛ւ ապրիլ,

Բայց մեր սահմանին,

Թուրքն էր չոքելու:

Ու նենք դավությամբ,

Քսու հլությամբ

Մեր թշնամին էր

Նորից ելնելու:

Նա ելնելու էր,

Որ բոսոր հագնի,

Որ դահիճ դառնա,

Կյանքեր խորտկի:

Նա ելնելու էր,

Որ մեր տղերքի արդար արյունով

Ինքնագովությունը իր

Նա կրկին շոյի,

Որ կրկին, նորից

Հանդում արածող

Հոտը չմայի,

Ու նորեն, նորից

Հայ սուրբ մայրերից

Դառն արցունք քամի:

Ապրիլ էր, գարուն,

Բայց հայոց այգում

Միրգն էր չորացել կրակի լեզվից,

Հասկն էր մոխրացել…

Թշնամու արկից:

Եվ հայն էր մորթվել

Կենդանու նման,

Եվ հայն էր խաչվել

Հանց նոր Քրիստոս:

Ու ռումբի դիմաց

Կյանքը մազ-թելից՝

Հայ Քաջազուններ

Կախվել էին հույսից

Ե՛վ ուժից բազկի,

Ե՛վ վախից մահու,

Կորովից սրտի

Ու կայծից հոգու:

Եվ Քաջազուններ՝

Սուրը խաչ արած,

Եվ քաջորդիներ՝

Բազկը նետ դարձրած,

Կռվում էին հանուն

Վաղվա գալիքի,

Կռվում էին, որ հայը

Արցախ չկորցնի:

Գարուն էր, ապրիլ.

Հայ մայրն ուզում էր,

Որ որդին ապրի,

Հայ հայրն սպասում էր

Որդու փառավոր

Ու ողջ տունդարձին:

Բայց… չեկավ որդին:

Ու խաբար բերին,

Թե արյունը տաք

Խառնել է հողին,

Ու ներծծվել է

Մայր հողի գրկում:

Ու խաբար բերին,

Թե որդին արի,

Թուրք մի ասկյարի

Ձեռքով է ընկել:

Որ մի արյունռուշտ

Թուրք Մուհամեդի

Զենք հանել գիտի:

Ու խաբար բերին,

Որ հայ Քաջորդին,

Աստծուն իր սրտում

Ու զենքը ձեռքին, կռիվ է տվել

Արցախ աշխարհում:

Եկան, ասացին,

Որ արյամբ Քաջի

Մայր հողի մի թիզ

Թուրքին չի հասնի:

Բարբարոսը թուրք

Փոռ-փոշման եղած,

Հայոց սուրբ հողի

Սահմանն է թողած

Իր որջը փախել:

Բայց հայ վշտահար

Մայրերը խոնարհ,

Հպարտության հետ

Կսկիծ խառնելով,

Բողոք արեցին

Համայնին աշխարհ,

Պահանջեցին, որ

Ոսոխը նզով

Քաջերի մահվամբ

Պատժվի մահով:

Պահանջեցին, որ

Ռուս ու Եվրոպա

Աչքերը այդ նոր

Ոճրի դեմ բանա,

Եվ մարդկության դեմ

Գործած բռնության

Քայլեր ձեռնարկի

Վրիժառության:

Ու պահանջեցին,

Որ արյուն- արցունքի

Ամեն մի կաթիլ

Հանձնվի դատի:

Բայց խուլ էր աշխարհը,

Ու խուլ էին մարդիկ,

Համր աշխարհի դեմ

Ծառացան մարտիկք,

Որ անօրենը

Այդ նոր գարունը

Մահիճ չդարձնի,

Որ անօրենի

Կեռ յաթաղանը

Լուսին չդաջի

Հայ մանկանց վրա:

Որ թուրքն ապիրատ

Իր գործը կիսատ

Չվերսկսի

Նոր ուժո՜վ, թափո՜վ,

Նոր մի ճարակով

Չբոցավառի

Ապրիլը գունեղ,

Ապրիլն ապրելու:

Ապրիլ էր կրկին,

Ու մեր սահմանին

Ոսոխն էր նորից

Փռվել մեր բազկից: