Նադեյա Յասմինսկա «Անճոռնի ճուտիկը կամ գուլիվերյան վիշապները»

Հավանաբար ես իմ պատմությունը կսկսեմ նրանից, որ միշտ երազել եմ գոնե կարճ ժամանակով հայտնվել հեքիաթում։ Անգամ օրագրում առաջին գրառումս այսպիսին էր․ «Ուզում եմ կախարդանքի մեջ հայտնվել»։ Տարիներ անց օրագիրս ինձ չափազանց երեխայական թվաց և ես այրեցի այն, բայց պատմությունը ընդհանրապես դրա մասին չէ։

   Հեքիաթում ես պատրաստ էի լինել հերոսներից ցանկացածը՝ արքայազն, արքա, ավազակ, ծովահեն․․․ Թեկուզ ամենահաս-ծերուկ, որի «մորուքը կրկունկներին է հասնում, իսկ աչքերը շողում են կայծակի նման»։ Մտածո՞ւմ էի արդյոք ես, որ ինձ համար ընդհանրապես այլ դեր է պատրաստած։ Այն էլ այդպիսի հասարակ-սովորական, որ ես այն միանգամից չնկատեցի։

Բայց թեմային ավելի մոտ խոսենք։ Երկու հազար թվականի հուլիսի մոտերը և այն շոգ օրերին, երբ ոտքերի տակ ճարճատում էին չորացած դեղին տերևները, համարյա ինչպես աշնանը, ես ու եղբայրս ամառն անց էինք կացնում տատիկի մոտ։ Ես տասներկու տարեկան էի, նա՝ ութ։ Պետք է ասել, որ փայտե տնակը, այգի-բոստանը և տատիկն ինքը անցյալից մասնիկ էին թվում արդեն հաստատված քսանմեկերորդ դարում։ Այս տեղն ասես քարացել էր հին-շատ հին ժամանակներից․ փայտե բարեհարմարություն առանց հարմարությունների, բայց ռուսական վառարանով, ընտանի կենդանիներ և կավե կճուճիկներով թթվասեր։

Իսկ, եթե ընդհանրապես թեմային մոտենանք, ապա վաղ առավոտյան անկողնուց ինձ դուրս հանեց եղբորս աղաղակը։

-Դի՛-իմկա, Դիմկա-ա։ Տե՛ս, նայի՛ր, ամեն ինչ այնպես է, ինչպես հեքիաթում։

Առավոտյան յոթին ինձ արթնացնող ցանկացած այլ արտահայտության համար Յուրկան ուժեղ հարված կստանար ծոծրակին։ Բայց «ամեն ինչ այնպես է, ինչպես հեքիաթում» բառերը ես սպասում էի, կարելի է ասել, իմ ամբողջ կյանքում։ Ես ցած թռա տախտակից հատակին, բոբիկ մատներով շոշափեցի մի հողաթափս և դուրս թռա բակ։

Յուրկան՝ ճեփ-ճերմակ մաշկով, բայց սևանանալու աստիճան արևառած, անհամբեր մի ոտքից մյուսին էր անցնում։

-Ի՞նչ ես բղավում,- ցուցադրաբար անտարբերությամբ հարցրի ես։- Ո՞ւր է քո հեքիաթը։ Ցո՛ւյց տուր։

-Գնա՛նք  հավաբուն,- ասաց եղբայրս։

Խոստովանում եմ,  խանդավառությունս դրանից մի քիչ նվազեց։ Ախր ի՞նչ անհավանական բան կարող էր տեղի ունենալ հավաբնում։ Ախոռում՝ դեռ ոչինչ, բայց հավաբնո՞ւմ․․․ Եթե միայն հավերից մեկը ոսկե ձու չի ածել։

Ես քարշ եկա Յուրկայի հետևից։ Ճանապարհին մեզ վրա հաչաց փայտե տնակի պահապան Մարկիզը (հիմար մականուն անշնորհք բակապան շան համար), և ես բոբիկ ոտքով կանգնեցի տաշեղի վրա (ցավոտ չէր, բայց վիրավորական էր)։ Վերջապես մենք հայտնվեցինք հավաբնում, որից հավաբնի հոտ էր գալիս և լեփ-լեցուն էր խայտաբղետ հավերով․ չգիտես ինչու տատիկի մոտ սովորական սպիտակ հավերը չէին մնում։

-Եվ ո՞ւր է,- հարցրի ես՝ փորձելով առանց հողաթափի ոտքով վտանգավոր տեղեր չկանգնել։

-Ահա՛,- պատկառանքով շշնջաց Յուրկան՝ ցույց տալով անկյունում քուջուջ անող^[1] ինչ-որ բան։

Այդ ինչ-որ բանը պարզվեց փոքր, սարսափելի փոքրիկ ճուտիկ է՝ խառնիխուռն ծածկված բացառիկ բմբուլով ու գոմաղբի շերտով։

-Սա․․․ ի՞նչ․․․ է,- կամաց սկսեցի կատաղել ես։

-Դե, ես ասացի չէ, ինչպես հեքիաթում։ Հիշո՞ւմ ես, մայրիկը կարդում էր։ Սա, ինչպե՞ս էր․․․ անճոռնի ճուտիկ է։

-Անճառնի բադի՛կ, թերուղեղ տխմարի մեկը։

-Բայց, ա՜խր, սա ճուտիկ է․․․

-Ճուտիկ, բադիկ, ջայլամիկ, ի՞նչ տարբերություն։ Դու սրա՞ համար այսքան վաղ արթնացրիր։

-Բայց ախր հետաքրքիր է, էդպե՞ս չի,- կլորացրեց աչքերը Յուրկան։

Այդ ժամանակ ես իսկապես կատաղեցի։ Պատկերացրեք միայն․ առովոտ յոթին ես կանգնած եմ հավաբնի կենտրոնում կիսավարտիքով և մի հողաթափով։ Այնուամենայնիվ եղբորս ծոծրակին խփելով (ճիշտ է, կամաց․ անմեղ աչքերը ախր շատ էին համակրանք առաջացնում)՝ ես քարշ տվեցի ինձ երազս մինչև վերջ տեսնելու։

Իսկ այ Յուրկան ձեռք չէր քաշում։ Հաջորդ երկու օրերին նա հաճախ հավաբուն էր գնում՝ նայելու իր «հեքիաթային» ճուտիկին, որը, իմիջիայլոց, ավելի սարսափելի ու անդուր էր դառնում։ Անգամ տատիկի գլուխը տարավ, բայց վերջինս միայն խույս էր տալիս։ Ասում էր՝ աշխարհում ամեն ինչ էլ կարող է լինել։ Անգամ երկգլխանի հորթուկներ են ծնվել։ Բայց հրաշք- թռչնակին նայելու ժամանակ չկա, տնտեսության մեջ լիքը հոգս կա։

Երրորդ օրը անճոռնի ճուտիկը անհետացավ։

Բավականին զավեշտալի կերպով նա գտնվեց․ այնժամ, երբ մենք նկատեցինք, որ Մարկիզը կտրականապես հրաժարվում է իր տնակ մտնել։ «Կա-չկա, տան ոգի է հայտնվել այնտեղ»,- կատակեց տատիկը։ Ես ու Յուրկան, թեթևակի դողալով վախից, նայեցինք շնաբունը և հայտնաբերեցինք այնտեղ մեր անճոռնի ճուտիկին։ Այդ ճարպիկին որսալ մենք չկարողացանք, միայն փշեր ձեռք բերեցին, այնպես որ նա այնտեղ ապրելու մնաց։ Իսկ Մարկիզը բնակություն հաստատեց փողոցում։ Ամեն անգամ, երբ անցում էի մոտակայքով ու տեսնում էի նրան՝ որբի նման տնակի կողքին կուչ եկած, ամոթանք էի տալիս․ «Աժդահա շուն ես, բայց ինչ-որ փոքր անպիտանի վռնդել չես կարողանում»։ Դրան ի պատասխան Մարկիզը միայն աղիողորմ վնգստում էր և քիթը թաքցնում էր թաթերի մեջ։

Անճոռնի ճուտիկը գրեթե դուրս չէր գալիս շնաբնից, և աստիճանաբար մենք մոռացանք նրա մասին։ Անգամ Յուրկայի հետաքրքրությունը մարեց։ Մի քանի շաբաթ մեզ ավելի կարևոր բաներ էին զբաղեցնում՝ լճում լողանալը, անտառային հատապտուղները, ծառի վրայի տնակը, մի խոսքով այն, ինչն այդքան հազվադեպ հասանելի է սովորական քաղաքային տղաներին։ Ուշ երեկոներին, երբ տատիկն արդեն քնած էր, մենք կամացուկ, կիսաձայն հեռուստացույց էինք նայում․ հիմնականում սարսափ ֆիլմեր, որոնք գյուղում ավելի սարսափելի էին թվում։ Եվ ահա այդպիսի սովորական մի երեկոյան Յուրկան հանկարծ քարացավ՝ կլորացնելով աչքերը։ Դրանք նրա մոտ առանց այդ էլ խոշոր են, իսկ այդ պահին ընդհանրապես վերածվեցին կատուների երկու կերամանի։

-Ահա՛, վախեցի,- հրեցի նրան արմունկով։ Բայց եղբայրս դողացող մատով ոչ թե էկրանը ցույց տվեց, այլ դրա հետևին գտնվող լուսամուտին։

Իսկ այնտեղ՝ մեր բակում, կարգին չափերի կրակ էր բռնկվել։ Մենք դուրս թռանք․ Մարկիզի տնակն էր վառվում։ Շունը, չգիտես ինչու, չէր հաչում, այլ միայն սրտաճմլիկ վնգստում էր հեռվում։

-Դեպի՛ ջրհոր, արա՛գ,- հրամայեցի ես։ Մի դույլ, երկու, և մենք հանգցրինք կրակը։ Լավ է, որ Մարկիզի տնակը առանձին էր բակի կենտրոնում, և կրակը ուրիշ բանի չէր փոխանցվել։

-Ճուտի՜կը,- հանկարծ լացեց Յուրկան,- իմ ճուտիկը։ Նա ախր միշտ այնտեղ նստած էր․․․ Նա այրվե՜լ է։

-Համբերիր,- սկսեցի մխիթարել նրան։- Նա, ի՞նչ է, հիմա՞ր է՝ վառվի։ Փախել է քո աննորմալը։

  

-Ո՞ւ-ու-ր կա-ա-րո-ող էր նա․․․- սկսցեց հեկեկալ եղբայրս և հանկարծ լռեց։ Որովհետև հենց դեռ ծխացող տնակից մի գնդիկ դուրս թռավ՝ ամբողջովին մրոտված, և վազեց հարազատ հավաբնի կողմը՝ թափահարելով թևերը։

-Ճուտի՜կը,- աղաղակեց Յուրկան։- Կենդանի է։

Մենք նրա հետևից նետվեցինք և ներխուժեցինք հավաբուն՝ բավականին վախեցնելով քնաթաթախ խաղյտաբղետ հավերին։ Ճուտիկը մի կողմից մյուսն էր նետվում խռխռոցով, որ ինչ-որ բանով մռնչյուն էր հիշեցնում։

Յուրկայի կերաման-աչքերը թասի վերածվեցին։ Իսկ իմ ծնոտը պոկ եկավ և հաստատ ինչ-որ տեղ կգլորվեր, եթե ամուր ամրացված չլիներ գլխիս։

Այն, ինչ ամենասկզբից մենք անճոռնի կտուցի տեղ էինք դրել,  պարզվեց իրականում փոքրիկ երախ է՝ բավականին սուր ատամիկներով։ Իսկ գոմաղբի շերտը մոտիկից դիտելու ժամանակ վերածվեց թեփուկի։ Եվ թևերը եղունգի երկարության էին, դեռ չձևավորված, ոչ ինչպես թռչնի թևեր, այլ ավելի շուտ, ինչպես չղջիկի․․․

Մի խոսքով՝ սա հաստատ անճոռնի ճուտիկ չէր։ Սա փոքրիկ վիշապիկ էր։

Խոսելու ունակությունը առաջինը վերադարձավ ինձ մոտ՝ որպես տարիքով ավելի մեծի։

-Ա-ան-հհ-նա-ար է,- դժվարությամբ ասացի ես։

-Այսինքն դու նո՞ւյնն ես տեսնում,- շշնջաց եղբայրս։

Ո՛չ, եկե՛ք մի անգամ էլ նայենք։ Մի քիչ սրված դնչիկ (այժմ դրա վրա տեսանելի էի գնդասեղի գլխիկի մեծության քթանցները, որոնցից բարակ քուլաներով ծուխ էր ելնում)։ Առջևի թաթերը մի սանտիմետր էին, սեղմված, այդ պատճառով էլ մենք դրանք նախկինում չէինք նկատել։
Պոչը․․․ այն նախկինում այսքան երկար չէր, դրա վրա կանաչ փշեր էին հայտնվել, ճիշտ ինչպես եղևնու ասեղներ։

Աչքերը չէին խաբում։ Վիշապ էր։

-Անհնա՛ր է,- մի անգամ էլ կրկնեցի ես։

Վիշապիկը նստեց անկյունում ու բարկացկոտ ֆսֆսաց՝ մեզ նայելով դեղին աչուկներով։ Նրա դժգոհությունն ու վրդովմունքը այնքան անկերև էին, ասես նա ուզում էր ասել․ «Ինչո՞ւ դուք՝ մարդիկդ, խանգարում եք ապրելուն»։ Իսկ հետո նա․․․ փռշտաց։ Ուղղակի փռշտաց՝ դրա ընթացքում մուր դուրս թքելով։

-Ի՞նչ ենք անելու,- շշնջաց Յուրկան։

-Արի․․․ հսկենք,- դա առաջինն էր, ինչ մտքիս եկավ։- Որսալու կարիքը դեռ չկա, թե չէ վախից ամբողջ հավաբունը կրակի կտա։ Այստեղ կսպասենք՝ դռան մոտ, մինչև քուն կմտնի։ Իսկ երբ քնի, մենք նրան հո՛պ ու բանկայի մեջ կգցենք։

Եղբայրս լուռ գլխով արեց, և մենք նստեցինք հենց դռների մոտ, որպեսզի մեր փոքրիկ հրեշը բակ դուրս չթռչի։ Վիշապիկը մի փոքր դոփեց անկյունում, հետո ուղղվեց ածան հավերից մեկի մոտ։ Մենք ակամա լարվեցինք․ ուտելո՛ւ է (չնայած որ հավը նրանից հինգ անգամ մեծ է, բայց չէ որ դա վիշա՛պ է)։ Բայց վիշապիկը իսկական ճուտիկի պես թաղվեց նրա գույնգզգույն կողի մեջ, իսկ հավը նրան հոգատար իրեն սեղմեց թևով։

   -Այ քեզ անհաջողություն,- կնճռոտվեց Յուրկան։- Մենք նրան այդտեղից աննկատ չենք կարող ձեռք գցել։

-Սսս՜,- կսպասենք,- լռեցրի ես։

Այդպես էլ մենք լուռ նստեցինք մոտ մի ժամ, լուռ, գրեթե անշարժ՝ հենված տախտակե պատին։ Այնքան էլ հեշտ չէր դա անել։ Օգոստոսյան գիշերները բավականին զով են, իսկ քունը, որին մենք համառորեն փորձում էինք արհամարհել, ասես մեր կոպերից փոքրիկ ծանրոցներ էր կախել։ Բայց բավական էր, որ հայացք գցեի քնած վիշապի դնչիկին, որ երևում էր հավի թևի տակից, անմիջապես հիշում էի՝ ինչու ենք մենք այստեղ։ Եվ քունը հեռու էր թռչում մտովի ծանր աքացիից։

Եվ մենք սպասեցինք այն բանին, ինչին ընդհանրապես չէինք սպասում․ իհարկե կներեք բառաշփոթի համար։

Հավաբնի հեռավոր անկյունը լուսավորվեց կապտավուն լույսով, ասես այնտեղ մոռացված գրպանի լապտերիկ վառվեց։ Այդ լույսից հայտնվեցին նրանք։ Իմ ափի մեծությամբ մարդուկներ։ Շիկակարմիր-դեղին գույնի թիկնոցներով։ Նրանք չորսն էին․ նրանցից երկուսը հավի ձվին շատ նման, միայն թե կանաչ գույնի և գոլֆի գնդակի նման ամբողջովին փոսիկապատ, ձու էին գլորում։ Նրանք այդ ձուն մյուս անկյուն տարան և դրեցին սովորականների մոտ՝ քնած խայտաբղետիկի կողքին։ Մարդուկներից մեկը բարակ, ընդհատուն սուլեց, և տաք թևի տակ ննջող վիշապիկը անմիջապես արթնացավ և կաղալով մոտեցավ նրան։

-Դե չէ,- շշնջալով ասաց Յուրկան,- այ սա հաստատ չի կարող լինել։ Մենք քնած ենք։ Սա երազ է։ Հիմա կստուգեմ․․․

Եվ ամբողջ ուժով կսմթեց ոտքիցս։

Խոստովանում եմ՝ չդիմացա։ Եվ ամբողջ ուժով գոռացի։

Մարդուկները հենց այդպես էլ քարացան տեղերում, իսկ հետո ցաքուցրիվ վազեցին։ Նրանցից ինչ-որ մեկը հետ վերցրեց կանաչ ձուն և սկսեց այն հետ գլորել դեպի լուսավորումը։ Ինչ-որ մեկը բռնեց մեր անճոռնի ճուտիկի թևից և քարշ տվեց իր հետևից։ Եվ մինչև ես փորձում էի ըմբռնել ինչն-ինչոց է, նրանց բոլորը անհետացան կապտավուն լույսով անկյունում։

-Հե՛յ,- վերջապես գոռացի ես։- Սպասեք, խնդրում եմ։

Բայց նետվելով դեպի անկյունը՝ ես հասկացա, որ ուշացել եմ։ Անկյունը ուղղակի անկյուն էր, արդեն առանց լուսավորման և անգամ առանց որևէ մի անցքի։ Փոքրիկ անցումը փակվել էր, իսկ մարդուկները կանաչ ձվով և վիշապիկի հետ անհետ կորել էին։

   -Բթամի՛տ։- Ես խփեցի ճակատիս։- Ապուշ, տխմա՛ր։ Ինչո՞ւ դա արեցիր։

-Ինչպե՞ս թե՝ ինչու,- զարմացավ Յուրկան։- Ես կսմթեցի քեզ, որպեսզի մենք արթնանանք։ Ահա  մենք էլ արթնացանք, իսկ նրանք անհետացան։

-Մենք վախեցրինք նրանց։

-Ախր ո՞ւմ վախեցրինք է՜։ Չէ՞ որ նրանց մենք երազում էինք տեսնում։

-Մարդուկնե՞րը, երազո՞ւմ։ Երկուսս միանգամի՞ց։

-Ի՞նչ է, նման բան չի՞ լինում։

-Իհարկե ո՛չ։- Ես ջանք էի թափում ավելի բարձր գոռալ հուզված հավերի կչկչոցից, որոնք արթնացել էին մեր ձայներից և հավաբնով շրջաններ էին գործում։- Եվ դու հրաշալի գիտես դա։

-Դա երազ էր,- համառորեն հայտարարեց եղբայրս։- Այ վաղը տատիկին կպատմեմ, նա հաստատ գիտի։- Եվ նա դուրս եկավ՝ ամենայն հավանականությամբ այդ երազի շարունակությունը արդեն տաքուկ անկողնում տեսնելու ցանկությամբ։

Ես ինչ-որ բան բարձրացրի գետնից և գնացի նրա հետևից։

Առավոտյան Յուրկան ամեն ինչ հայտնեց տատիկին։ Նա պնդում էր, որ դա երազ էր, և ծաղրում էր ինձ՝ փոքրիկ մարդուկներին ու վիշապին հավատացողիս։ Բայց տատիկը, ինչպես միշտ, իր բացատրությունն ուներ։

   -Չլինի թե տան ոգիներն են մեզ մոտ եկել,- ախ քաշեց նա և խաչակնքվեց։- Միայն թե այծը չհիվանդանա։

Իսկ ես այլևս չէի վիճում եղբորս հետ։ Թո՛ղ լինի երազ։

Չէ՞ որ նա երբեք չի հավատացել հեքիաթներին և չի երազել հայտնվել դրանց մեջ։ Անգամ չորս տարեկանում, երբ մայրիկը նրա համար գորգ-ինքնաթիռի և հրաշք-սուփրայի մասին էր կարդում, նա ամբարտավանորեն հայտարարում էր․ «Անհնա՛ր է»։ Այդ դեպքում ինչու փաթաթել նրա վզին այն, ինչը նա այդքան համառորեն վանում է իրենից։ Թող մտածի, որ վիշապիկը մենք երազում ենք տեսել։ Որ ուղղակի կար մի անճոռնի, անդուր ճուտիկ, որը հետո վառվել է շան տնակում։ Իսկ տնակը բոցավառվել է ինչ-որ մեկ շպրտած ծխախոտի մնացորդից։ Թո՛ղ որ այդպես։ Չէ որ ես հաստատ գիտեմ, որ դա այդպես չէ։

Քանի որ այն գիշեր ես գետնից փոքրիկ շիկակարմիր-դեղին թիկնոց բարձրացրի։ Կապյուշոնով և ոսկե ճարմանոդով։ Ես մինչև հիմա այն պահում եմ «Գուլիվերի ճանապարհորդությունները»^[2] գրքի էջերի արանքում։

Իհարկե ես շատ անգամ եմ գաղտնի գնացել հավաբուն և՛ գիշերը, և՛ օրվա ընթացքում։ Բայց այլևս ոչ մի անսովոր բան այնտեղ չէր կատարվում։ Ո՛չ տարօրինակ ճուտիկներ կային, ո՛չ մարդուկներ, ո՛չ կապտավուն լուսավորում։ Այնուամենայնիվ ի՞նչ պատահեց այն ժամանակ։ Ես շատ եմ մտածել։ Գուցե գոյություն ուներ զուգահեռ աշխարհ, որի բնակիչները մեր ափից մեծ չէին։ Չէ որ նման բան Գուլիվերի պատմության մեջ նկարագրված է։ Եվ այդ աշխարհում կան վիշապներ, որոնք նույնպես շատ փոքր են։ Փոքրերը՝ ճուտիկների չափ, իսկ մեծերը, պետք է որ, մոտավորապես հավերի չափի։ Նրանք այնտեղ հրեշներ չեն, ո՛չ, այլապես մեր անճոռնի ճուտիկը այդպես չէր վազի փոքրիկ մարդուկի սուլոցի վրա։ Ավելի շուտ օգնականի կամ տնային կենդանիների նման են։ Իսկ մեզ մոտ այդ լիլիպուտներին բերել է այն, որ իրենց աշխարհում վիշապները չգիտես ինչու դուրս չեն գալիս ձվից։ Ահա նրանք էլ վիշապի ձվերը դնում են մեր ածան հավերի տակ, իսկ հետո տանում են ձագուկներին։

Ինչո՞ւ։ Իսկ եթե՞ նրանց աշխարհում մեծ վիշապներ չեն մնացել և այդ ձագուկները ամենա-ամենավերջիններն են։ Ով գիտի։ Առայժմ դա ընդամենը իմ երևակայությունն է։

Ամառը վերջացավ, դպրոցները բացվեցին։ Ես ու Յուրկան վերադարձանք քաղաք։ Ես սարսափելի չէի ուզում մեկնել, բայց մխիթարում էր այն միտքը, որ անակնկալի եկած մարդուկները, միևնույն է, չէին վերադառնա մեր հավաբուն, նրանց պետք է ուրիշ տեղ փնտրել։ Եվ ես համարձակվեցի ցույց տալ գտածս թիկնոցը կենսաբանությանս ուսուցչին։ Հրաշալի ծերունի էր, մի քիչ տարօրինակ և շատ խելացի և գրեթե երբեք չէր բաժանվում իր մանրադիտակից։

Նա երկար հետազոտում էր իմ գտածոն և ինչ-որ անալիզներ անում, հետո ասաց ինձ․

-Հետաքրքրաշարժ հուշանվեր է։ Որտեղի՞ց ես ձեռք բերել։ Երդվում եմ, սա պարագվայական փշարմավի տերև է՝ մշակված թելիկները ամրացնելու կպչուն բաղադրությամբ։ Իսկ ճարմանդը ոսկուց է։ Շատ բարակ ոսկե մետաղալար է․ հմուտ աշխատանք։

Ես պահեցի շունչս և, վերջապես, հարցրի․

-Իսկ որտե՞ղ է աճում պարագվայական փշարմավը։

   -Դե՜․․․- Ուսուցիչս ուսերը վերուվար արեց,- Հարավային Ամերիկայում, Բրազիլիայում, Արգենտինայում, Ուրուգվայում և Պարագվայում։

Պե՞տք է արդյոք ասել, որ այդ բառերն ինձ երգ թվացին։

Գուցե այդ երկրները ոչ մի կապ էլ չունեն իմ մարդուկների հետ։ Բայց սիրտս հուշեց, որ ես պետք է հենց այնտեղ մեկնեմ։

Առայժմ սրանով էլ ավարտվում է իմ պատմությունը։

Ես սկսեցի հաճախել այն դասերին, որտեղ իսպաներեն էին անցնում։ Եվ անընդհատ գրքեր եմ կարդում Հարավային Ամերիկայի մասին, որպեսզի հենց որ ավարտեմ դպրոցս և բավականին գումար կուտակեմ, մեկնեմ այնտեղ։ Բայց իմ սիրելի գիրքը շարունակում է մնալ «Գուլիվերի ճանապարհորդությունները», որտեղ ես պահում եմ իմ անգին գտածոն։

Հիշո՞ւմ եք, ես սկզբում ասում էի, որ հեքիաթում ինձ համար ընդհանրապես ուրիշ, շատ անսովոր դեր է նախանշված։ Եվ ահա, ավելի լավ դերի մասին ես չէի էլ կարող երազել։ Որովհետև սա յուրահատուկ հեքիաթ է, իմն է, որտեղ ինձ սպասվում է ամենահետաքրքիր դերը՝ ուղղակի խաղալ ինքս ինձ։

---

[1] Քուջուջ անել (բրբռ․)-տնտնալ, փորփրել։

[2] Գուլիվերի ճանապարհորդությունները (անգլ.՝ Gulliver's Travels, գրքի ամբողջական անվանումը՝ Ճանապարհորդություններ դեպի աշխարհի մի քանի հեռավոր երկրներ. չորս մասից բաղկացած պատմություն` գրված Լեմյուել Գուլիվերի կողմից, ով սկզբում վիրաբույժ էր, հետո նավապետ մի քանի նավերի վրա (անգլ.՝ The Travels into Several Remote Nations of the World by Lemuel Gulliver, First a Surgeon, and then a Captain of Several Ships)), անգլիացի գրող Ջոնաթան Սվիֆթի սատիրական-ֆանտաստիկ վեպը, որում հեղինակը սրամտորեն ծաղրուծանակի է ենթարկում մարդկային և հասարակական արատները։